تحليل ال (Receptor statues in breast cancer)

ان شاء الله نتكلم النهارده عن ال ( Receptor statues in breast cancer) واحد من التحاليل الهامه اللى بتطلب لمرضي سرطان الثدى و بتحدد بشكل كبير طريقه العلاج الافضل

مبدئيا لازم نعرف أن تشخيص سرطان الثدى لا يعتمد على التحاليل المعمليه 

و انما يعتمد على وجود اعراض تشير الى احتماليه وجوده مثل :-

** وجود كتله فى الثدى (lump or mass in the breast)

** تضخم او الم فى الثدى

** افرازات غير طبيعيه

** تضخم فى العقد اللمفاويه المجاوره (axillary lymph nodes)

و لذلك تنصح السيدات باجراء ما يسمى ال (Breast self-examination) 

بشكل دورى للكشف المبكر عن ايا من هذه الاعراض

و فى حاله الشك لابد من اجراء اشعه على الثدى (Mammography)

و لكن ما دور دلالات الاورام فى حاله سرطان الثدى؟؟

ال (Cancer antigen 15-3) يعتبر من اشهر دلالات الاورام المستخدمه فى حالات سرطان الثدى و كما ذكرنا لا يمكن الاعتماد عليه بمفرده فى التشخيص حيث انه (not specific) و بيعلى فى ظروف اخرى زى مرضي الالتهاب الكبدى و مرضي الذئبه الحمراء و مرضي ال (Hypothyroidism)

كذلك يعتبر (not sensitive) لان مش بيوصل للارتفاع اللى ممكن قياسه معمليا الا مع تقدم الحاله و ربما حدوث (metastasis)

و لاحظ ايضا ان حوالى 20% من مرضي سرطان الثدى عندهم مستوى ال (CA 15-3) طبيعى رغم تقدم المرض

اذن لا يمكن الاعتماد عليه فى التشخيص

و لكن لابد من قياسه بالاضافه للفحوصات السابقه لانه اذا كان مرتفعا فى الحاله فيمكن استخدامه بعد ذلك فى متابعه العلاج بعد ال (Mastectomy) و متابعه حدوث (recurrence)

ايه دور ال (Receptor statues) فى حالات سرطان الثدى؟؟

من الحاجات المهمه جدا فى حالات سرطان الثدى ان النسيج اللى تمت ازالته جراحيا من المريض لابد من فحصه فى معمل الباثولوجى للكشف عن وجود المستقبلات الاتيه على سطح الخليه:-

** Estrogen receptor (ER)

و دى مستقبلات هرمون الاستروجين و وجودها يعنى ان الورم يعتمد على الاستروجين فى نموه

** Progesterone receptor (PR)

و دى مستقبلات هرمون البروجستيرون و وجودها يعنى ان الورم يعتمد على البروجستيرون فى نموه

** HER2/neu receptor

ده المستقبل الخاص بعامل النمو (human epidermal growth factor) و مقطع (neu) جايه من ال (neural cells)

و معروف ال عوامل النمو بتساهم فى انقسام الخلايا و نموها لذلك لو فى (overexpression) فى هذا ال (receptor) فده معناه ان النوع ده من السرطان (aggressive) و بينمو بشكل اسرع

طيب ايه علاقه وجود هذه ال (receptor) بعلاج سرطان الثدى؟؟

فى نوع من العلاج بعد الجراحه اسمه (Hormonal adjuvant therapy ) و بيهدف العلاج ده الى الى تقليل مستويات الهرمونات اللى بيعتمد عليها الورم فى النمو او يعمل لها (block) بحيث ميديش فرصه لاى خلايا سرطانيه متبقيه انها تنمو و تعمل ورم من جديد

طبعا نسبه الاستجابه لهذا النوع من العلاج بيعتمد على وجود ال (receptor) على خلايا الورم كالاتى

** ER-positive, PR-positive: 75-80%

** ER-positive, PR-negative: 40-50%

** ER-negative, PR-positive: 25-30%

** ER-negative, PR-negative: 10% or less

طيب لو كان ال (receptor) HER2/neu هو اللى ايجابي

طبعا كده الاستجابه للعلاج الهرمونى ضعيفه لكن حديثا فى ما يعرف بال (Target adjuvant therapy ) و ده معناه دواء مخصص بيعمل (block) للمستقبل الخاص بهرمون النمو (HER) و بالتالي مش حيشتغل على الخليه و ميديش فرصه للخليه السرطانيه المتبقيه انها تنمو من جديد

و بالمناسبه فى نوع (very aggressive) من سرطانات الثدى بيسمى ال (triple negative breast cancer) و زى ما هو واضح ان كل المستقبلات الثلاثه غير موجودين و بالتالي الانواع السابقه من العلاجات لا تصلح معه

طيب سؤال مهم.. هل ممكن التنبؤ باحتماليه حدوث سرطان الثدى قبل ان يحدث ؟؟؟

د/ خالد مجدي

صفحة رابطة العلميين الطبيين على الفيس بوك